ชื่อเรื่อง การพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ตามแนวคิดการแก้ปัญหาเชิงสร้างสรรค์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2
ผู้วิจัย นางสาว เกศสุดา ธรรมสำโรง
สถานที่ทำงาน โรงเรียนครบุรี อำเภอครบุรี จังหวัดนครราชสีมา
กองการศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม องค์การบริหารส่วนจังหวัดนครราชสีมากรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น กระทรวงมหาดไทย
ปีการศึกษา 2558
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ ตามแนวคิดการแก้ปัญหาเชิงสร้างสรรค์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 โดยการวิจัยและพัฒนามี 4 ขั้นตอน คือ ขั้นตอนที่ 1 ศึกษาและวิเคราะห์ข้อมูลพื้นฐาน เพื่อเป็นแนวทางในการกำหนดนิยามความสามารถ พฤติกรรมบ่งชี้ และแนวทางการพัฒนาความสามารถในการแก้ปัญหาเชิงสร้างสรรค์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ขั้นตอนที่ 2 พัฒนารูปแบบการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ ตามแนวคิดการแก้ปัญหาเชิงสร้างสรรค์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 เพื่อกำหนดกรอบแนวคิดโครงสร้างรูปแบบการเรียนการสอน และเครื่องมือประกอบการใช้จากเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ทำการตรวจสอบความเหมาะสมของรูปแบบการเรียนการสอนโดยผู้เชี่ยวชาญขั้นตอนที่ 3 ทดลองใช้รูปแบบการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ตามแนวคิดการแก้ปัญหาเชิงสร้างสรรค์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ใช้แบบแผนการวิจัยแบบ One Group Pretest Posttest Design และขั้นตอนที่ 4 เพื่อประเมินผลและปรับปรุง การใช้รูปแบบการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ตามแนวคิดการแก้ปัญหาเชิงสร้างสรรค์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยในครั้งนี้เป็นนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2/1 โรงเรียนครบุรี ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2558 จำนวน 40 คน จาก 1 ห้องเรียน ซึ่งได้มาโดยวิธีสุ่มแบบกลุ่ม (Cluster Random Sampling) เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วยรูปแบบการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ตามแนวคิดการแก้ปัญหาเชิงสร้างสรรค์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 แผนการจัดการเรียนรู้แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ แบบทดสอบวัดความสามารถในการแก้ปัญหาเชิงสร้างสรรค์ แบบสอบถามความพึงพอใจ การวิเคราะห์ข้อมูล โดยใช้ ร้อยละ ค่าเฉลี่ยส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน การทดสอบค่าที (t-test)
ผลการวิจัยปรากฏดังนี้
- ผลการศึกษาข้อมูลพื้นฐานพบว่า รูปแบบการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ ตามแนวคิดการแก้ปัญหาเชิงสร้างสรรค์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ควรจัดการเรียนรู้โดยให้ผู้เรียนมีปฏิสัมพันธ์กับสิ่งแวดล้อมและมีปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่น โดยการทำงานร่วมกันทำให้เกิดการเรียนรู้ผ่านประสาทสัมผัสจากการเกิดประสบการณ์ด้วยการลงมือปฏิบัติด้วยตนเอง
- รูปแบบการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ ตามแนวคิดการแก้ปัญหาเชิงสร้างสรรค์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ที่พัฒนาขึ้นมีกิจกรรมการจัดการเรียนการสอน 7 กิจกรรม ได้แก่ การกำหนดปัญหา การตระหนักรู้ปัญหา การค้นหาสาเหตุของปัญหา การค้นหาแนวทางในการแก้ปัญหา การค้นหาคำตอบด้วยการลงมือปฏิบัติ การสร้างสรรค์วิธีการแก้ปัญหา การตรวจสอบและฝึกฝน
- นักเรียนที่ได้รับการจัดการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ ตามแนวคิดการแก้ปัญหาเชิงสร้างสรรค์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ความสามารถในการแก้ปัญหาเชิงสร้างสรรค์ หลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05
- ผลการประเมินและปรับปรุงรูปแบบการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ ตามแนวคิดการแก้ปัญหาเชิงสร้างสรรค์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 พบว่านักเรียนมีความพึงพอใจต่อการเรียนด้วยรูปแบบการเรียนการสอนในภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด โดยนักเรียนพึงพอใจต่อการสอนด้วยรูปแบบการเรียนการสอนด้านกิจกรรมการเรียนการสอนอยู่ในระดับมากที่สุด เพราะผู้เรียนมีปฏิสัมพันธ์และแสวงหาข้อมูลจากแหล่งการเรียนรู้ที่หลากหลาย ส่งเสริมให้นักเรียนมีความคิดเชิงสร้างสรรค์
